Էլինա Հովսեփյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Տեքստային աշխատանք

1․ Շարունակի՛ր (հարցերին պատասխանելով’ գրավոր պատմի՛ր):

Մի օր ճամփա ընկանք ու գնացինք աշխարհ տեսնելու: Գնացինք. գնացինք. շատ թե քիչ. մեր իմացած ու չիմացած երկրներն անցանք, սարերն անցանք, ծովերն անցանք, անապատն անցանք, մեկ էլ դեմներս մի գունավոր քաղաք փռվեց: Որ մտանք, զարմանքից բերաններս բաց մնաց: Քաղա՛ք. դու քաղա’ք. ոչ մի բան միագույն չէր:Տներն կառուցված էին տարբեր գրքերից: Ծառերը. թփերն ու ծաղիկները մեզ ոնցվոր ուժեր տաին: Կենդանիներն բարեսիր և ընկերասեր էին: Շատ  լավ քաղաք էր: Աղջիկները հագնում են յուբկա և բլուզ, իսկ տղաները ջինսե տաբատ և վերնաշապիկ։ Մարդիկ զբաղվում էին խաղերով,աշխատանքով և այլն: Ինձ այնտեղ շատ լավ ընդունեցին թեյ և քաղցրավենիքներ հյուրասիրեցին։ 

2․ Նախադասություներն ընդարձակի՛ր:

Մեր հարևանի տղայի գլուխը պտտվում է:

Մենք մաթեմաթիկայի տնայինը հասկանում ենք:

Այս օրը ընտանիքները հեռանում են երկրից:

Մոռացել ես,այսօր գնում ենք Եվրոպա:

Ես ճանապարհին գտա գեղեցիկ աման:

3․ Նախադասությունները  լրացրո´ւ:

Աշխարհը շատ ուրախ կլինի, եթե ոչ մեկ չկռվի իրար հետ․

Մարդիկ շատ բարի կլինեն, եթե մենք բարի լինենք․

Ապրելը շատ անհետաքրքիր կլինի, եթե մարդիկ չլինեն․

Ոչ մի մարդ չի մնա այս մոլորակում, եթե արև չլինի

1. Կատարե՛ք կոտորակների հանում:

 

63/15 – 48/15=15/15

 

100/19 – 31/19=69/19

 

8/7 – 1=8/7-7/7=1/7

 

10/197 – 4/197=6/197

 

2.Անկանոն կոտորակից նույն հայտարարն ունեցող ի՞նչ կանոնավոր կոտորակ պետք է հանել, որպեսզի պատասխանը բնական թիվ լինի.

 

10/3-1/3=9/3=3

 

29/7-1/7=28/7=4

62/11-7/11=55/11=5

 

3.ABC եռանկյան պարագիծը 12/7 սմ է: Հայտնի է, որ AC = 5/7 սմ, AB = 3/7 սմ: Գտե՛ք BC կողմի երկարությունը:

AC+AB=5/7+3/7=8/7
12/7-8/7=4/7
BC=4/7

4.Ի՞նչ կոտորակ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն:

 

82/105 +* = 91/105
82/105 + 9/105=91/105

 

* + 11/12 = 29/12
18/12 + 11/12 = 29/12

 

5.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:

 

27/24 – 19/32=(27×4-19×3)/96=(108-57) /96=51/96

 

25/81 – 5/18=(25×2-45)/162=5/162

 

35/48 — 17/36=(35×3-17×4)/162=(105-68)/162=37/162

 

43/64 – 15/24=(43×3-15×8)/192=(129-120)/192=9/192

 

81/56 – 3/14=(81-12)/56=69/56

 

72/169 – 5/26=(72×2-13×5)/338=(144-65)/338=79/338

 

6.Գտե՛ք որևէ երկու կոտորակ, որոնց տարբերությունը լինի՝

 

4/9=15/9-11/9

 

17/5=25/17-8/17

 

18/13=32/13-14/13

Կոտորակը կրճատելու համար անհրաժեշտ է կոտորակի համարիչն ու հայտարաը բաժանել նրանց ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարի վրա։

• 15/20=3/4
• 25/10=5/2
• 3/9=1/3
• 12/4=3/1
• 5/30=1/6
• 36/48=3/4
• 48/6=8/1
• 27/81=1/3
• 100/125=4/5
• Նույն հայտարարով կոտարակների գումարը

3/12+19/12=(3+19)/12=22/12=11/6

Տարբեր հայտարարով կոտորակների գումարումը

5/24+3/4=(5·1+3·6)/24=(5+18)/24=23/24

Գտնենք [24,4]=24

24:24=1

24:4=6

Կատարե՛ք գումարում

• 12/50+6/25=(12×1+6×2)/50=24/50
  

• 6/13+4/2=(2×6+13×4)/26=(12+52)26=64/26
• 7/12+5/10=(5×7+6×5)/60=(35+30)60=65/60
• 7/24+5/10=(5×7+12×5)/120=(35+60)/120=95/120
• 4/11+3/4=(4×4+3×11)/44=(16+33)44=49/44
• 12/5+3/10=(12×2+3×1)/10=27/10
• 6/8+6/5=(6×5+8×6)/40=(30+48)/40=78/40
• 7/8+8/9=(7×9+8×8)/72=(63+64)/72=127/72
• 14/3+15/2+3/4=(14×4+15x6x3x3)/12=(56+90+9)/12=155/12
• 6/4+3/4+5/3=(6×3+3×3+5×4)/12=(18+9+20)12=47/12
• 12/7+8/3+41/21=(12×3+8×7+41×1)/21=(36+56+41)/21=133/21
• 5/8+6/4+6/5=(5×5+6×10+6×8)/40=(25+60+48)/40=133/40

Նարեկը որոշեց վերանորոգել  իր  ննջասենյակը։ Առաջին օրը նա կատարեց ամբողջ աշխատանքի  1/12-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 1/6-րդը։ Աշխատանքի ո՞ր մասը մնաց կատարելու։
1/12+2/12=3/12
մնաց 9/12 մասը

Անահիտը առաջին օրը կարդաց ամբողջ գրքի 1/5-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 4/7-ը։ Անահիտին գրքի ո՞ր մասը մնաց   կարդալու։
4/7+1/5=(20+7)/35=27/35
մնաց 8/35 մասը

Հասմիկը առաջին օրը կարդաց ամբողջ գրքի 1/6-րդ մասը, երկրորդ օրը՝ 1/2-ը, իսկ երրորդ օրը՝ 1/5-ը։ Ամբողջ գրքի ո՞ր մասն է կարդացել Հասմիկը 3 օրում։
1/6+1/2+1/5=(5×1+15×1+6×1)/30=26/30
կարդացել է 26/30 մասը

4. Պարզի՛ր, թե ինչպե՞ս է գրվում ինը:
— Ինն անգամ վաթսո՞ւն,- կրկնեց նա:
Ինը տարի է՝ ընկերություն ենք անում:
Ինը քսանից տասնմեկով է փոքր:
Երկուսին գումարած ութ՝ ինը կլինի՞:
Ինն ես ասում, բայց երկուսին գումարած ութ՝ տասը կլինի:
Ինն ինչի՞ց է մեծ:
Իննսուն տարի՞ է տևել այդ պատերազմը, թե՞ հարյուր:
Տատս իննսունմեկ տարեկան է:
            Ինը գրվում է մեկ ն-ով, բայց իննսուն,  իններորդը գրվւմ է երկու ն-ով

5. Փակագծում տրված թվականներն այնպես գրի՛ր, որ պատասխանեն ոչ թե քանի՞, այլ ո՞ր կամ ո՞րերորդ հարցին (ո՞ր ածանցով դարձրիր):

Օրինակ՝

(Հինգ) տարի է՝ դպրոց եմ գալիս: — Հինգերորդ տարին է՝ դպրոց եմ գալիս:

Տասերորդ օրն է, որ բակ չեմ իջել:
Երրորդ դասարանցի քույրիկս երկու տարով փոքր է ինձնից:
Երկիր թռչող յուրաքանչյուր երկրորդ նավն ինձ հյուրեր է բերում:
Խաղի երեսունհինգերորդ րոպեում եղբայրս գոլ խփեց:
Մեկից սկսած յուրաքանչյուր տասներկուերորդ թիվն առանց մնացորդի կբաժանվի    տասներկուսի:
Յուրաքանչյուր չորսորորդ ամսվա քսանութերորդ օրը նվիրում էր աշխատանքային     սեղանն ու պահարանը կարգի բերելուն:
Կյանքի ութսուներկուերորդ տարում որոշեց հեծանիվ քշել:
Արդեն տասնվեցերորդ դարում գեղասահքի սիրահարներ կային Հոլանդիայում:
Իմ առաջին գործը քեզ սիրով օգնելն Է:

Առարկաների թիվ կամ թվային կարգ ցույց տվող բառերը թվականներ են: Մեկից մինչև հարյուր բաղադրյալ թվականների բաղադրիչները միասին են գրվում, իսկ հարյուր մեկից սկսած՝ առանձին:
Թվային կարգ ցույց տվող թվականները կազմվում են -րորդ ( -երորդ) ածանցով:

Выписать глаголы, указать время глаголов.

I. 1) Звенит по камушкам ручей, река шумит. 2) Потемнело небо. Сбежались отовсюду облака. Окружили они, поймали и закрыли солнце. 3) Вот скоро птички запоют, в лесу кусты зазеленели .4) Рокотали грозы. 5) Однажды молния ударила в старый дуб на вершине холма. 6) Дунет ветер, качнет березу. 7) Замело снегами землю. 8) Лежат косые сугробы, и только кое-где торчат из них веточки кустов.

2. Отгадайте задаки,укавите время глаголов  

1) Не говорит, не поет, а кто к хозяину идет, она знать дает. (Собака)
2) Мету, мету — не вымету, несу, несу — не вынесу, стемнеет — само уйдет. (Тень)
3) Кто не прядет, не ткет, а людей одевает. (овца)
4) Серебряный конь по всему морю пробежал, а ног не замочил. (волна)

 Առաջադրանքներ դասարանում
Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի

5/3 և 4/6
5×2/3×2=10/6, 4/6

5/6 և 7/12
5×2/6×2=10/12,  7/12

1/18 և 5/6
5×3/6×3=1/18, 15/18

3/5 և 4/15
3×3/5×3=9/15, 4/15

1/10 և 4/25
1×5/10×5=5/50
4×2/25×2=8/50
5/50,    8/50

2/3 և 3/4
2×4/3×4=8/12
3×3/3×4=9/12

3/2 և 5/3
3/2=3×3/2×3=9/6
5/3=5×2/3×2=10/6

1/12 և 3/4
1/12
3×3/3×4=9/12
1/12,  9/12

14/5 և 4/7
14×7/5×7=98/35
4×5/7×5=20/35

5/2 և 3/15
5×15/2×15=75/30
3×2/15×2=6/30

12/100 և 6/25
12/100
6×4/25×4=24/100

6/13 և 4/7
6×7/13×7=42/91
4×13/7×13=52/91

7/12 և 5/10
5×7/5×12=35/60
5×6/10×6=30/60

7/100 և 3/25
7/100
3/25=3×4/25×4=12/100

5/4 և 12/14
5×7/4×7=35/28
12/14=12×2/14×2=24/28

1/12 և 5/6
1/12
5/6=5×2/6×2=10/12

5/12 և 3/7
5/12=5×7/12×7=35/84
3/7=3×12/7×12=36/84

1/15 և 5/4
1/15=1×4/15×4=4/60
5/4=5×15/4×15=75/60

9/10 և 5/7
9/10=9×7/10×7=63/70
5/7=5×10/7×10=50/70

Առաջադրանքներ տան համար

Կոտորակները բերե՛ք 24-ի հավասար ընդհանուր հայտարարի.

3/2 և 5/6
3×12/2×12=36/24
5×4/6×4=20/24

¾ և 17/6
3×6/4×6=18/24
17×4/6×4=68/24

13/6 և 14/3
13×4/6×4=52/24
14×8/3×8=112/24

1/12 և 5/8
1×2/12×2=2/24
5×3/8×3=15/24

Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի .

1/6 և 8/15
1×5/6×5=5/30
8×2/15×2=16/30

8/3 և 7/12
8×4/3×4=32/12
7/12

1/48 և 75/12
1/48
75×4/12×4=300/48

9/50 և 24/25
9/50
24/25=24×2/25×2=48/50

Проверочная работа

1.От существительных образуй глаголы:

Мороз — Морозит

Сторож — Сторожит

Бег — Бегат

Цвет — Цвести

Дело — Делать

Сад — Садит

2.К каждому существительному допиши подходящие по смыслу глаголы

Образец: Собака лает, кусается, сторожит.

Дождь—капает,льёт

Учитель—учит,объясняет

Зима—приходит,уходит

Мама—готивит,чистит

3.Составь три предложения о зиме, чтобы в первом предложении глагол стоял в форме прошедшего времени, во втором – в форме настоящего времени, а в третьем предложении  глагол стоял в форме будущего времени.
Наступила красивая зима.
Новий год прошол.
Зима придеть.

Տեքստից դուրս գրել անցյալ ժամանակաձևով գրված  բայերը:
Live, called, returned, bought, hired, took, cried, passed, waited, saw, raised, stopped, asked, thought, 

Տեքստից դուրս գրել գոյականները:
I, husband, wife, man, compliment, rice, butter, home, back, day, father, wedding, funeral banquet, son, calmed, away, door, street, brother, hand, minute, forehead, top, sister, servant

Գրել տեքստի կարմիրով նշված բառերի հոմանիշները:

Գրել տեքստի կապույտով գրված բառերի հականիշները:

Թվական անուն

1. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը:

Երեք տասնյակ—երեսուն
չորս տասնյակ—քարասուն
հինգ տասնյակ—հիթսուն
վեց տասնյակ—վաթսուն
յոթ տասնյակ—յոթսուն
ութ տասնյակ—ութսուն
ինը տասնյակ—ինըսուն

2. Զննի՛ր տրված բառաշարքերը և փորձի՛ր պարզել, թե բաղադրյալ թվականներից որո՞նք կից (միասին) գրություն ունեն, և որո՞նք՝ հարադիր (աոանձին):

Ա. Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը,            յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը:
Միասին գրվում են 11 մինչև 99 թվերը
Բ. Հարյուր մեկ, երկու հարյուր քսանվեց, հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն:
Առանձին գրվում են 101 մինչև անվերջ

3. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

65—վաթսունհինգ
48—քարասունութ
107—հարյուր յոթ
93—ինըսուներեք
6087—վեց հազար ութսունյոթ
4321—չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ
786—յոթ հարյուր ութսունվեց

1. Գրե՛ք այն կոտորակը, որին հավասար է տրված բաժինների գումարը
   • 1/7+1/7+1/7+1/7=4/7
   • 1/48+1/48+1/48+1/48=4/48
2. Բաժինների գումարի տեսքով ներկայացրե՛ք սովորական կոտորակները
   • 7/9=1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9
   • 14/5=1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5+1/5
   • 28/3=1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3+1/3
   • 8/9=1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9
3. Քանի՞ աստիճան է ուղիղ անկյան 5/6 մասը:
   90:6×5=75աստիճան

4. Քանի՞ դմ է

• 2/5 մ-ը
  2/5մ-ը=4դմ
• 3/20 կմ-ը
  10000:20×3=1500դմ
• Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրեու դեպքում կստացվի ճիշտ հավասարություն
  • 6 x 9=(49+5)x2
  • (2x2)x48=96
• Կատարե՛ք գործողությունները
  • (93120-3620): (482+234)=125
    1.93120-3620=89500482+234
    2.482+234=716
    3.89500:716=125
  • (696259-1435) : (392+2752)=221
    1.696259-1435=694824
    2.392+2752=3144
    3.694824:3144=221
• Կոտորակների հավասարության պայմանի հիման վրա ստուգե՛ք, թե իրար հավասար են հետևյալ կոտորակները
  • 4/3 և 12/36 Ոչ
  • 88/16 և 11/2   Այո
  • 21/14 և ¾    Ոչ
  • 4/3 և 16/4   Ոչ
• Աստղանիշի փոխարեն տեղադրեք այն թիվը, որի դեպքում կստացվի հավասարություն
  • 2/5 = 8/20
  • 2/3 = 18/27
  • 7/8 = 21/24
  • 1=2/2